W prowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia z wolnej ręki, nawet wówczas gdy zamawiający nie stawia szczegółowych warunków w zakresie art. 22 ust. 1b ustawy PZP – należy wymagać od wykonawcy oświadczenia o spełnieniu warunków udziału w postępowaniu, ponadto również oświadczenia o nie podleganiu wykluczeniu (oraz dokumenty je potwierdzające – jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8).
Zgodnie z obowiązującym art. 68 ust. 2 ustawy PZP, najpóźniej wraz z zawarciem umowy w sprawie zamówienia publicznego wykonawca składa oświadczenie o spełnianiu warunków udziału
w postępowaniu, a jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, również dokumenty potwierdzające spełnianie tych warunków. Przepis art. 25 stosuje się odpowiednio.
Podkreślić należy, że w wyniku wprowadzonej nowelizacji nie doszło do zmiany
w jakimkolwiek zakresie treści art. 68 ust. 2 ustawy PZP. Z przepisu tego wynika zaś wprost (bez żadnego wyłączenia) obowiązek odebrania przez zamawiającego od wykonawcy oświadczenia
o spełnieniu warunków udziału w postępowaniu. Ponadto, jak wskazuje się w Komentarzu do art. 68 ustawy PZP (Dzierżanowski Włodzimierz, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, wyd. VI, LEX 2014), pomimo normatywnego rozdzielenia na gruncie ustawy warunków udziału w postępowaniu z art. 22 ust. 1 i braku podstaw do wykluczenia wykonawcy z postępowania z art. 24 rozdział ten nie został wyrażony w treści art. 68 ust. 2. Z faktu tego nie należy wyciągać zbyt daleko idących wniosków. Pominięcie w treści tego przepisu badania podstaw wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 24 traktować należy raczej w kategoriach błędu legislacyjnego. Pomimo wyraźnego zapisu ustawy, mając na względzie zasady wykładni systemowej, przyjąć należy, iż w postępowaniu prowadzonym w trybie zamówienia z wolnej ręki wykonawca powinien składać zarówno oświadczenie dotyczące warunków udziału w postępowaniu, jak i dotyczące braku podstaw wykluczenia z postępowania określonych w art. 24 ust. 1. Brak bowiem jakichkolwiek podstaw prawnych do uznania, iż w tym trybie nie powinno następować badanie podstaw wykluczenia wykonawcy z postępowania, skoro treść art. 24 ust. 1 wskazuje, że przepis ten ma charakter powszechny i znajduje zastosowanie we wszystkich postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego, niezależnie od trybu udzielania zamówień, a zatem również w postępowaniach z zastosowaniem trybu z wolnej ręki.
Mikołaj Maźwa
radca prawny, wspólnik w Wielkopolskiej Grupie Prawniczej
