Jeśli wykonawca w trwającym wciąż postępowaniu, jeszcze przed wyborem oferty najkorzystniejszej, złożył zamawiającemu oświadczenie o tym, że czuje się związany swoją ofertą, zamawiający nie może tego faktu zignorować. Oferta ta bowiem pozostaje ważna, zamawiający może ją wybrać, a wykonawca jest zobowiązany podpisać umowę na warunkach określonych w ofercie, gdyż złożył oświadczenie woli, co do związania warunkami oferty.
Zgodnie z art. 85 ust. 1 pzp, wykonawca jest związany ofertą do upływu terminu podanego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ). Przepis ten wskazuje na maksymalne terminy związania ofertą, uzależnione od wartości zamówienia (30, 60 lub 90 dni). Oznacza to, że po upływie wyznaczonego terminu wykonawca nie jest już związany oświadczeniem woli wyrażonym w ofercie i na tych warunkach nie musi zawierać umowy. Nic jednak nie wskazuje na to, by po upływie terminu związania ofertą zamawiający nie miał brać pod uwagę tej oferty, nie dokonać jej wyboru i nie podpisać z wykonawcą umowy, jeśli wykonawca wolę podpisania umowy na warunkach zawartych w swojej ofercie wyrazi.
Należy bowiem odróżnić związanie wykonawcy ofertą, od ważności samej oferty. Pierwsza instytucja dotyczy wykonawcy, w drugim przypadku chodzi natomiast o właściwość samej oferty. Gdyby przepisy ustawy pzp wprowadzały regułę, że po upływie określonej liczby dni oferta wygasa, zamawiający nie mógłby jej wybrać. Mając jednak na względzie zasadę racjonalnego ustawodawcy, należy założyć, że gdyby ustawodawca stał na stanowisku, aby oferta wygasała bezpowrotnie po upływie określonego terminu, wyraźnie określiłby to w przepisach. Regulacje ustawowe,tymczasem wskazują jedynie, że po upływie 30, 60 lub 90 wykonawca nie jest już ofertą kategorycznie związany.
Zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą KIO oraz sądów okręgowych w Polsce, w postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego upływ terminu związania ofertą nie powoduje utraty przez ofertę waloru stanowczości, polegającego na umożliwieniu zamawiającemu doprowadzenia do zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego poprzez samo przyjęcie oferty. Z tego względu upływ terminu związania ofertą nie decyduje o nieskuteczności oferty, ale jedynie o braku istnienia po stronie wykonawcy obowiązku zawarcia umowy. W związku z powyższym, brak jest podstaw do przyjęcia, że oferta, co do której upłynął termin związania ofertą, straciła cechy oferty i w związku z tym powinna być uznana za nieważną lub podlegającą odrzuceniu (por. wyroki KIO: z 2.04.2013 r., KIO 655/13, z 17.04.2013 r., KIO 719/13, z 21.05.2013 r. KIO 1007/13; KIO 1021/13; KIO 1050/13 oraz wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 16.07.2014 r., XXIII Ga 924/14; wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 21.09.2012 r., XIII Ga 379/12).
Mikołaj Maźwa,
radca prawny, wspólnik w kancelarii Wielkopolska Grupa Prawnicza
