W praktyce niejednokrotnie zdarza się, że Wykonawca zderza się z problemem konieczności wnoszenia wadium w kilku postępowaniach jednocześnie, co w szczególności w postępowaniach dotyczących robót budowlanych o znacznej wartości stanowi spore wyzwanie. Naprzeciw oczekiwaniom wykonawców w tym zakresie wychodzi ustawodawca, który umożliwia wnoszenie wadium w aż 5 różnych formach. Nie zawsze jednak jest to dla wykonawców wystarczające i pojawia się pytanie czy w ramach jednego, tego samego postępowania, wykonawca może wnieść wadium w więcej niż jednej formie, np. część ustanowionego wadium w postaci gwarancji ubezpieczeniowej, a brakującą wartość w pieniądzu.

Ustawodawca w art. 45 ust. 6 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 z późn. zm.), dalej Ustawa PZP, dokonał enumeratywnego wyliczenia form, w jakich wykonawca może wnieść wadium w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Zgodnie z dyspozycją wymienionego wyżej artykułu „Wadium może być wnoszone w jednej lub kilku następujących formach:

1. pieniądzu;
2. poręczeniach bankowych lub poręczeniach spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, z tym że poręczenie kasy jest zawsze poręczeniem pieniężnym;
3. gwarancjach bankowych;
4. gwarancjach ubezpieczeniowych;
5. poręczeniach udzielanych przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (Dz. U. z 2018 r. poz. 110, 650, 1000 i 1669).”

Analizując dopuszczalność wnoszenia wadium w różnych formach w ramach tego samego postępowania należy w pierwszej kolejności wskazać, iż ustawodawca jednoznacznie dopuszcza wniesienie wadium w jednej lub kilku formach poprzez sformułowanie „Wadium może być wnoszone w jednej lub kilku następujących formach”. Ustawodawca pozostawił więc w tym zakresie luz decyzyjny dla wykonawcy w kwestii wyboru formy zabezpieczenia oferty, który musi jednak mieścić się w granicach wyżej określonego katalogu. Dowolność ta wynika z istoty wadium, jaką jest zapewnienie ochrony interesów Zamawiającego, w sytuacji ziszczenia się przesłanek uzasadniających zatrzymanie wadium. O roli wadium w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego wypowiedziała się Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 17 kwietnia 2018 r. (KIO 627/18), w którym wskazano, że „Wniesienie wadium należy uznać za prawidłowe, jeżeli daje ono zamawiającemu możliwość skutecznego zrealizowania swoich roszczeń w przypadku zaistnienia okoliczności uzasadniających zatrzymanie wadium, wtedy bowiem spełnia ono swoją zabezpieczającą rolę.”

Powyższy pogląd uzyskał aprobatę wśród doktryny prawniczej. W literaturze podaje się następująco: „O formie wnoszonego wadium decyduje wykonawca, który ma prawo wybrać najbardziej korzystną dla siebie formę wadium. Wykonawca może wnieść wadium w jednej lub kilku formach, ale łączna jego wysokość nie może być mniejsza niż kwota wadium określona przez zamawiającego. Niedopuszczalne jest natomiast żądanie zamawiającego wniesienia wadium tylko w jednej formie (np. w pieniądzu).” – Nowicki Józef Edmund. Art. 45. W: Prawo zamówień publicznych. Komentarz aktualizowany. System Informacji Prawnej LEX, 2018.

W kwestii oceny dopuszczalności wnoszenia wadium w różnych w formach w jednym postępowaniu swój pogląd wyraziła także Krajowa Izba Odwoławcza. W wyroku z dnia 17 października 2013 r. (KIO 2362/13) Izba wypowiedziała się następująco: „Wyboru formy wadium dokonuje wykonawca. Niemniej jednak może on dokonywać dowolnych kombinacji form wyłącznie dozwolonymi formami (taką formą nie jest natomiast potrącenie) i różne części wadium wpłacić w sposób odmienny.”

Podsumowując, działanie wykonawcy polegające na wniesieniu wadium w różnych formach jest skuteczne, pod warunkiem, iż będą to wyłącznie formy określone w art. 45 ust. 6 Ustawy PZP, a łączna wartość wniesionego wadium nie będzie niższa niż kwota wymagana przez zamawiającego.