Oferty złożone w postępowaniu co do zasady powinny być porównywalne, m.in. ceny ofertowe muszą być obliczone z zastosowaniem tych samych reguł, a w tym z zastosowaniem tych samych stawek VAT, które są istotnym elementem kalkulacji ceny oferty.
Ustawodawca przy definiowaniu ceny odsyła do ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług. Stosownie do jej przepisów przez cenę należy rozumieć wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest zobowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. Uwzględnia się w niej podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu nimi.
W przypadku wykonawców zwolnionych podmiotowo z podatku od towarów i usług (tzw. bierni podatnicy VAT) koniecznym jest wskazanie w treści formularza ofertowego, iż takiemu zwolnieniu podlegają, aby nienaliczenie podatku VAT w cenie oferty nie było odczytane przez zamawiającego jako błąd w obliczaniu ceny.
Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 20.10.2011 r., III CZP 52/11 „określenie w ofercie ceny brutto z uwzględnieniem nieprawidłowej stawki podatku od towarów i usług stanowi błąd w obliczeniu ceny, jeżeli brak jest ustawowych przesłanek wystąpienia omyłki”.
W ślad za uchwałami SN, KIO stwierdziła, że czynność poprawienia stawi Vat może mieć miejsce „jedynie wówczas, jeżeli zamawiający wskazał w SIWZ konkretną stawkę podatku VAT”, w takiej sytuacji może mieć zastosowanie przepis art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp.
„Jeżeli jednak zamawiający, opisując w SIWZ sposób obliczenia ceny, nie zawarł żadnych wskazań dotyczących stawki podatku VAT, wówczas oferta zawierająca stawkę niezgodną z obowiązującymi przepisami podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 6 Pzp (uchwała SN z 20.10.2011 r., III CZP 53/11, OSNC 2012 , Nr 4 , poz. 45).”
W związku z powyższym zgodnie z obowiązująca obecnie linią orzeczniczą zastosowanie przez wykonawcę błędnej stawki podatku od towarów i usług stanowi błąd w obliczeniu ceny oferty. Na podstawie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp , błędna stawka podatku VAT w cenie oferty obliguje zamawiającego do odrzucenia ofert. W każdym przypadku, określenia i nie określenia stawki podatku Vat w SIWZ – zamawiający jest zobowiązany do ustalenia prawidłowej stawki podatku VAT i dokonania i oceny ofert z uwzględnieniem stawki zgodnej z obowiązującymi przepisami prawnymi.
Należy mieć jednak na uwadze sytuację, w której zastosowana zostanie stawka podatku VAT w wysokości podstawowej zamiast preferencyjnej, którą wykonawca mógłby zastosować.
W takiej sytuacji orzecznictwo KIO wskazuje, że w sytuacji możliwego zastosowania podstawowej stawki VAT zamiast preferencyjnej nie mamy do czynienia błędem w obliczeniu ceny.
W jednym z wyroków KIO wskazano, że „ratio legis art. 89 ust. 1 pkt 6 Pzp jest ochrona zamawiającego przed nienależytym wykonaniem zamówienia, którym jest zagrożony w razie błędnego obliczenia ceny oferty.”
Uznanie błędnej stawki podatku od towarów i usług za błąd w obliczeniu ceny chroni uczciwą konkurencję, gdyż wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia nie powinni konkurować ze sobą przez zaniżanie stawek podatkowych.
Posługiwanie się niższą, niż wynikającą z przepisów stawką podatku od towarów i usług, godzi w zasady wynikające z art. 7 ust. 1 Pzp i zmniejsza należne wpływy do budżetu.
Posłużenie się podstawową stawką podatku VAT, w sytuacji, gdy zastosowanie mogłaby znaleźć stawka preferencyjna, nie mieści się w tak zakreślonym ratio legis art. 89 ust. 1 pkt 6 Pzp.
Nieracjonalne i sprzeczne ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem prawa zamawiającego do badania ceny oferty byłoby przyjęcie, że oferta, w której cenie mieści się podstawowa stawka podatkowa, a która mimo tego jest najkorzystniejsza (zwłaszcza przy określeniu ceny jako jedynego kryterium oceny ofert, podlega odrzuceniu, gdyż przy przyjęciu stawki preferencyjnej jej cena byłaby niższa.
Taki pogląd prowadziłby do eliminacji ofert najkorzystniejszych i nakazywania zamawiającym wyboru ofert mniej dla nich korzystnych, co nie zasługuje na ochronę, nie mieści się bowiem w ratio legis ustawy Prawo zamówień publicznych.
Podobne stanowisko KIO zajęła w wyroku z 10 kwietnia 2013 roku , KIO 735/13 – „jeśli podatnik nie jest pewien, że może zastosować stawkę preferencyjną lub zwolnienie z VAT, powinien zastosować stawkę podstawową. Poza tym wskazuje się, że korzystanie ze stawek preferencyjnych i zwolnień nie jest obowiązkiem podatników, lecz ich uprawnieniem”[1].
[1] K. Rybarczyk, Skutki zastosowania błędnej podstawowej stawki Vat, www.zamowieniaiprzetargi.pl.