Czy wykonawca zobowiązany jest przedłożyć dokumenty potwierdzające spełnianie warunków udziału w postępowaniu lub brak podstaw do wykluczenia na dzień składania ofert?

Czy wykonawca zobowiązany jest przedłożyć dokumenty potwierdzające spełnianie warunków udziału w postępowaniu lub brak podstaw do wykluczenia na dzień składania ofert?

Mimo, iż od momentu nowelizacji przepisów ustawy prawo zamówień publicznych z 29.01.2004 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm. oraz z 2016 r. poz. 831 i 996) – dalej p.z.p. z lipca 2016 roku upłynął już ponad rok, ciągle wiele wątpliwości budzi kwestia, czy dokumenty składane przez wykonawcę powinny potwierdzać spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz brak podstaw do wykluczenia na moment składania ofert, czy jednak na moment ich składania (w wyniku wezwania do uzupełnienia).

Odpowiedź na niniejsze pytanie wcale nie jest prosta i wymaga analizy kilku przepisów p.z.p.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do art. 25a ust. 1 p.z.p., zgodnie z którym do oferty lub wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu wykonawca dołącza aktualne na dzień składania ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oświadczenie w zakresie wskazanym przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamówieniu lub w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (potwierdzające spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz potwierdzające brak podstaw do wykluczenia). Natomiast zgodnie z art. 25a ust. 2 p.z.p. jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, wykonawca składa w formie jednolitego dokumentu.

Z kolei jak stanowi art. 26 ust. 1 lub 2 p.z.p. zamawiający może wezwać wykonawcę, którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia w wyznaczonym terminie (uzależnionym od wartości zamówienia) aktualnych na dzień złożenia oświadczeń lub dokumentów potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1 p.z.p.

Warto jednocześnie zwrócić uwagę na art. 26 ust. 3 p.z.p., który już nie zawiera obowiązku, aby złożone na wezwanie zamawiającego oświadczenia i dokumenty potwierdzały spełnianie przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu oraz spełnianie przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego, nie później niż w dniu, w którym upłynął termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo termin składania ofert.

Analizując powyższe przepisy, zasadne są następujące wnioski. W pierwszej kolejności nie powinno budzić wątpliwości, że składane w trybie art. 26 ust. 1 lub p.z.p. lub art. 26 ust.3 p.z.p. oświadczenia lub dokumenty mogą mieć datę późniejszą niż termin składania ofert (nie późniejszą jednak niż dzień ich złożenia).

Większym jednak problemem jest ocena, czy składane na wezwanie zamawiającego dokumenty mogą potwierdzać spełnianie warunków udziału w postępowaniu lub brak podstaw do wykluczenia, ale nie na moment składania ofert.

Należałoby zacząć od tego, że badanie warunków udziału w postępowaniu oraz przesłanek do wykluczenia z udziału w postępowaniu następuje na kilku etapach: najpierw zamawiający bada wstępnie spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz podstawy wykluczenia z udziału w postępowaniu, aby następnie dokonać oceny tych ofert i wskazać ofertę ocenioną najwyżej. Następnie od wykonawcy, który złożył tę ocenioną najwyżej ofertę zamawiający żąda złożenia oświadczeń lub dokumentów, aktualnych na dzień ich złożenia. Na tym etapie zamawiający bada, czy spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz brak podstaw do wykluczenia potwierdzone oświadczeniem wstępnym pozostają aktualne na moment złożenia dokumentów potwierdzających ww. okoliczności.

Dlatego też dokumenty składane na wezwanie z art. 26 ust. 1 i 2 p.z.p. mają potwierdzać, że nadal aktualne są okoliczności stwierdzone w tzw. dokumencie JEDZ lub oświadczeniu.

To prowadzi z kolei do wniosku, że w stosunku do wykonawcy brak podstaw do wykluczenia lub spełnianie warunków udziału w postępowaniu faktycznie występowało na moment składania oferty. Przykładowo, jeżeli wykonawca w chwili składania ofert nie dysponuje środkami finansowymi wymaganymi przez zamawiającego, a dopiero tę zdolność nabędzie w chwili składania dokumentów w trybie art. 26 ust. 1 lub 2 p.z.p., to nie można uznać, że spełnia warunki udziału w postępowaniu.

Tę interpretację potwierdza wyrok Krajowej Izby Odwoławczej (KIO) z dnia z 8 marca 2017 roku (sygn. akt KIO 366/17), zgodnie z którym „Zamawiający powinien przyjmować dokumenty uzupełniane przez wykonawców na wezwanie z art. 26 ust. 3 p.z.p. wystawione z datą bieżącą, ale jednocześnie takie, które w swojej treści potwierdzają spełnianie warunku przez wykonawcę na dzień złożenia oferty”. Jak dalej wywodzi KIO „wykonawca jest zobowiązany wykazać spełnienie warunków udziału w postępowaniu i brak podstaw do wykluczenia na dzień składnia ofert, a taki stan ma się utrzymywać aż do zawarcia umowy”. Izba odwołała się przy tym do wyroku ETS w sprawie C-336/12 (Manova), zgodnie z którym „Instytucja zamawiająca może, więc zażądać poprawienia lub uzupełnienia w szczegółach informacji przedstawionych w zgłoszeniu, pod warunkiem, że dotyczy to informacji lub danych, jak publikowane sprawozdanie finansowe, co do których można obiektywnie ustalić, że pochodzą sprzed daty upływu terminu zgłoszeń”.

Jednocześnie KIO w niniejszym wyroku zauważa, że jeżeli między datą złożenia oferty a datą wezwania, o którym mowa w art. 26 ust. 1 p.z.p. nastąpiłaby zmiana na stanowisku prokurenta, również dopuszczalne byłoby uzupełnienie zaświadczenia z KRK dla nowej osoby z datą bieżącą.

 

Paweł Sendrowski

radca prawny, wspólnik zarządzający w Wielkopolskiej Grupie Prawniczej

Wyślij komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *